Wcześniactwo. Fakty i mity.
Nazywane są ,,Miniaturkami noworodków„. Mieszczą się w jednej, czasem w dwóch dorosłych dłoniach. Pierwsze tygodnie swojego życia spędzają na Intensywnej Terapii gdzie balansują na granicy życia i śmierci.
Wcześniaki.
Dzisiaj obalamy mity. Skupiamy się na faktach.
1. Lepiej urodzić dziecko w 7 niż 8 miesiącu.
MIT.
Jest to najczęściej spotykane mit z jakim przyszło mi się zmierzyć. Bierze się on głównie stąd, że sterydy na rozwój płuc podawano do 34tc (obecnie nieco się od tego odchodzi i zwiększono górną granice zwłaszcza przy hipotrofii płodu). Mimo to warto pamiętać, że im dłużej przebiegająca ciąża, tym większe szanse na to, że dziecko będzie oddychało samodzielnie bez pomocy wcześniej podanego matce sterydu (de facto – cholernie bolesny zastrzyk). Dzieci urodzone między 34 a 36 tygodniem ciąży nie tylko mają niemalże 100% szanse na przeżycie (czego nie można powiedzieć o malcach urodzonych przed 32tc), ale również (z reguły) nie borykają się z wieloma problemami zdrowotnymi, które dotykają dzieci urodzone w 7 miesiącu ciąży (patrz punkt 3). Reasumując: każdy dzień dłużej w brzuchu zwiększa szanse na przeżycie i zdrowy rozwój.
2. Jeżeli matka nie może karmić piersią, dziecko powinno dostawać specjalne mleko dla wcześniaków.
PRAWDA.
Choć nie do końca. Mleka dla wcześniaków (np. Nenatal Premium) są przeznaczone dla dzieci urodzonych z niską (poniżej 2,5 kg) bądź bardzo niską (poniżej 2 kg) masą urodzeniową. Jeżeli potencjalny wcześniak rodzi się z masą powyżej 2,5 kilograma wówczas neonatolodzy zwykle zalecają mleko początkowe (dowolnej firmy).
3. Wszystkie wcześniaki mają wylewy i retinopatię.
MIT.
Nie wszystkie wcześniaki mają wylewy!
Wylewy I/II stopnia dotykają również dzieci urodzone w terminie. Z reguły nie rzutuje to na przyszłość dziecka, bo wylew wchłania się i nie pozostawia żadnych skutków ubocznych. W przypadku wcześniaków im wcześniejszy tydzień ciąży tym większe prawdopodobieństwo na wylewy III/IV stopnia czego konsekwencjami w większości przypadków jest między innymi wodogłowie.
Z kolei szacuje się, że retinopatia wcześniacza pojawia się u ok. 10-15% wcześniaków i jak dotąd jest najczęstszą przyczyną występowania ślepoty u dzieci. Borykają się z nią głównie dzieci urodzone przed 32tc, a niemalże każde dziecko urodzone przed 28tc ma zdiagnozowane ROP.
4. Retinopatię leczy się tylko laseroterapią.
MIT.
Jest V stopni ROP z czego ostatni (V) stopień to ślepota, czyli całkowicie odwarstwia się siatkówka. Stopień I i II pozwala na samoistne cofnięcie się, choć zdarzają się przypadki, kiedy okulista zaleca laseroterapię przy II stopniu wiedząc, że retinopatia się nie cofnie, tylko zacznie się pogłębiać.
5. U wcześniaków powinno się liczyć wiek korygowany.
PRAWDA.
Wiek korygowany to wiek, w którym dziecko powinno przyjść na świat w terminie i odejmuje się poszczególne tygodnie/miesiące od metrykalnej daty urodzenia przedwczesnego. W ten sposób lekarze sprawdzają rozwój dziecka (psycho-ruchowy), ale również wzrost/wagę/obwód głowy.
Przykładowo – jeżeli dziecko ma 5 miesięcy, a urodziło się 2 miesiące przed terminem, jego wiekiem korygowanym będą 3 miesiące, a rozwój oceniany jest na podstawie wieku 3 miesięcy, nie na podstawie wieku 5 miesięcy urodzeniowych. W ten sposób dziecko urodzone przedwcześnie ma wydłużone pewne granice w rozwoju. Kiedy dziecko urodzone w terminie powinno do 18 miesięcy postawić pierwsze kroki, o tyle u wcześniaków wydłuża się ten czas o tygodnie korygowane.
Pozwala to przede wszystkim lekarzom i rodzicom oszacować ile dziecko musi jeszcze nadrobić, by nadgonić rówieśników urodzonych w terminie. Zwykle ta granica wyrównuje się do roku, góra dwóch lat, w których dziecko nierzadko robi krok przed rówieśników terminowych.
6. Wcześniaki rodzą się w patologicznych rodzinach.
PRAWDA/MIT.
Statystyki okrutnie obrazują rzeczywistość, nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Jednym z najczęstszych czynników jest niski status socjoekonomiczny. Nie jest on jednak regułą i z pewnością matki wcześniaków nie powinny być oceniany przez pryzmat innych, lecz indywidualnie, biorąc pod uwagę inne czynniki (między innymi ciąża wielopłodowa – patrz punkt 7, czy nadciśnienie).
7. Ciąże mnogie kończą się przedwcześnie.
PRAWDA.
75% ciąż mnogich kończy się przed 36tc. Im większa ilość dzieci w łonie matki, tym wcześniejszy tydzień w którym rodzą się dzieci. Przykładowo – przeciętne trojaczki rodzą się między 30 a 32tc, podczas gdy bliźnięta między 34 a 35 tc.
(źródło – KLIK ).
8. Wcześniaki dostają bezpłatne szczepienia skojarzone.
MIT.
W 2008 roku weszło rozporządzenie, dzięki któremu dzieciom urodzonym przedwcześnie (oraz dzieciom w grupie ryzyka) przysługują szczepienia na pneumokoki.
[Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24.06.2008 r., Dziennik Ustaw Nr 122, poz. 795.]
PRAWDA
Trzeba jednak pamiętać, że rozwój psycho-ruchowy zależy od kilku innych czynników, które mają bezpośrednio związek z wcześniactwem, między innymi tydzień ciąży i wywiad około-porodowy. To, że wcześniaki będzie później siedział, czy chodził wcale nie oznacza, że cofnięcie rozwojowe (w stosunku do rówieśników urodzonych o czasie) będzie trwało wiecznie. Patrz punkt 5.
Czy wiesz, że Napoleon, Karol Darwin, Mark Twain, Victor Hugo,Albert Einstein też byli wcześniakami?
30 comments